Paniekaanvallen en triggers herkennen

Paniekaanvallen en triggers herkennen

Wat is een paniekaanval en hoe voelt het?

Een paniekaanval voelt alsof je ineens alle controle verliest. Je hart gaat tekeer, je adem stokt, je begint te zweten en/of te trillen en in je hoofd klinkt het alsof er elk moment iets ergs gaat gebeuren. Veel vrouwen denken tijdens een aanval dat ze gaan flauwvallen of dat ze zelfs een hartaanval krijgen.

En toch is een paniekaanval niet levensgevaarlijk. Het is je zenuwstelsel dat in een fractie van een seconde overschakelt naar de overlevingsstand. Je lichaam denkt dat je in gevaar bent en reageert daarop, ook al is er geen écht gevaar.

Hoe herken je de symptomen van een paniekaanval?

De klachten kunnen per persoon verschillen, maar dit zijn veelvoorkomende signalen:

  • Hartkloppingen of een versnelde hartslag
  • Moeite met ademhalen of hyperventilatie
  • Zweten, trillen of een benauwd gevoel
  • Duizeligheid of het idee dat je gaat flauwvallen
  • Tintelingen in handen of voeten
  • Een overweldigende angst dat je doodgaat of gek wordt

Dit maakt paniekaanvallen intens en beangstigend. Maar het is belangrijk om te weten dat ze tijdelijk zijn, ze gaan dus altijd weer voorbij.

Wat zijn triggers bij een paniekaanval?

Triggers zijn prikkels die je zenuwstelsel terugbrengen naar een oud gevoel van onveiligheid. Het kan dus iets heel kleins zijn: een geur, een geluid, een liedje, een blik in iemands ogen, of een situatie die lijkt op een nare herinnering.

Voor anderen lijkt het onschuldig, maar voor jou voelt het alsof je ineens weer in die oude situatie zit. Dit kan ook onbewust gebeuren. Je lichaam reageert sneller dan je hoofd. Nog voordat je bewust kunt bedenken dat je veilig bent, is je lijf al in paniek.

Wat zijn de oorzaken van paniekaanvallen?

Er is vaak niet één duidelijke oorzaak, maar een combinatie van factoren. Veelvoorkomende oorzaken zijn:

  • Onverwerkt trauma of emotionele ervaringen
  • Langdurige stress en overbelasting
  • Hormonale schommelingen (bijvoorbeeld na zwangerschap of in de overgang)
  • Angststoornissen of overmatig piekeren
  • Perfectionisme en altijd “sterk moeten zijn”

Het helpt om te begrijpen dat paniekaanvallen niet uit het niets komen. Je lichaam geeft aan dat er spanning of onverwerkte emoties aanwezig zijn.

Hoe kun je omgaan met paniekaanvallen en triggers?

Het belangrijkste is: veroordeel jezelf niet! Een paniekaanval zegt niets over wie jij bent. Je lichaam probeert je te beschermen, ook al voelt het onveilig aan. Er zijn kleine stappen die je direct kunnen helpen:

  • Ademhalingsoefening: adem 4 tellen in door je neus, houd kort vast, adem 6 tellen rustig uit. Dit kalmeert je zenuwstelsel.
  • Herinner jezelf dat het voorbijgaat: zeg zacht tegen jezelf: “Ik ben veilig. Dit gaat weer over.”
  • Gronden in het nu: kijk om je heen en benoem wat je ziet, voelt en hoort. Zo haal je je aandacht uit je hoofd en terug naar je lichaam.
  • Triggers opschrijven: houdt bij wanneer de paniek begon en wat eraan voorafging. Zo ontdek je patronen en kun je beter begrijpen waar je lichaam op reageert, en indien nodig deze situaties proberen te voorkomen.

Wanneer moet je hulp zoeken bij paniekaanvallen?

Als paniekaanvallen regelmatig terugkomen of je leven steeds meer gaan bepalen, is het belangrijk om hulp te zoeken. Een coach of therapeut kan je helpen om je triggers beter te begrijpen en manieren te vinden om er anders mee om te gaan.

Je bent niet je paniekaanval

Misschien voelt het nu alsof je leven wordt beheerst door paniekaanvallen. Maar onthoud: jij bént niet je paniek. Jij bent niet je triggers. Jij bent een vrouw die al veel heeft meegemaakt en jouw lichaam vertelt je dat er aandacht nodig is. Met kleine stapjes vooruit kun je weer leren vertrouwen op jezelf en je lijf.

Veel gestelde vragen over paniekaanvallen

Kun je doodgaan aan een paniekaanval?


Nee, een paniekaanval voelt levensbedreigend, maar dat is het niet. Je hartslag gaat omhoog en je ademhaling verandert, maar je lichaam kan dit aan. Uiteraard is het heel vervelend en angstig, maar niet gevaarlijk.

Wat helpt direct bij een paniekaanval?


Blijf rustig ademen en focus op je ademhaling: 4 tellen in, 6 tellen uit. Benoem hardop dat het voorbijgaat en gebruik een grondingsoefening om jezelf terug te brengen naar het nu. Er zijn veel meer manieren die helpen bij een paniekaanval, misschien heb je zelf ook wel een manier gevonden die bij je past zoals iemand die je vasthoudt, met je handen door rijst, macaroni, zand of schelpen gaan, of door random vragen te beantwoorden zoals noem 5 soorten bloemen, noem 7 soorten vogels etc. Hierdoor moeten je hersenen echt aan het werk en kunnen ze even niet aan de angst denken.

Hoe lang duurt een paniekaanval gemiddeld?


Een paniekaanval duurt meestal tussen de 5 en 20 minuten. Het kan langer aanvoelen, maar je lichaam kan niet eindeloos in deze staat blijven.

Hoe weet ik of ik een paniekaanval heb gehad?


Herkenbare symptomen zijn een plotselinge golf van angst/ paniek, hartkloppingen, zweten, trillen, benauwdheid en het gevoel dat je de controle kwijt bent. Als dit in korte tijd opkomt en daarna afzakt, is de kans groot dat je een paniekaanval hebt gehad.

Wat is het verschil tussen een paniekaanval en een paniekstoornis??


Een paniekaanval is een losse gebeurtenis. Spreken we van een paniekstoornis, dan heb je herhaaldelijk aanvallen en leef je vaak in angst voor de volgende keer. In dat geval is professionele hulp extra belangrijk.

Machteloosheid

Machteloosheid. Dit is het gevoel wat ik op dit moment ervaar.
Op dit moment wordt mijn dochter geopereerd. Natuurlijk weet ik dat ze in goede handen is maar toch breekt mijn moederhart als ik haar onder narcose zie gaan.

Dit is de 2e operatie die ze ondergaat, de eerste is helaas niet goed gegaan. Dus mag ze vandaag naar een gespecialiseerd ziekenhuis. Ik ga er dan ook vanuit dat het deze keer goed gaat en dat het resultaat blijvend is.

Machteloos gevoel vanaf de zijlijn
Mijn situatie is natuurlijk niet bijzonder, ik weet dat ook jij je wel (meer dan) eens machteloos gevoelt hebt. Machteloos omdat je graag wilt dat iemand beter wordt, geen pijn of ongemak voelt en ervaart.

In de praktijk zie ik veel van deze voorbeelden. Mensen die zich machteloos voelen omdat een persoon van wie zij houden mentaal lijdt. Ze hebben al veel adviezen gegeven aan een hun en sommige adviezen zijn opgevolgd waarbij het resultaat wisselend is/ was maar niet blijvend. Anders waren ze nu verlost van deze mentale struggel.

Als je iets zelf niet ondergaat sta je altijd vanaf de zijlijn. Het is afwachten of de persoon in kwestie jouw advies op wilt / kan en gaat volgen. Ook al weet jij dat “dit” echt de oplossing is, zelf dan moet degene dat ook nog zo zien en ervaren. Dit maakt dat jij je machteloos voelt.

Machteloosheid bij jezelf
Je kan je natuurlijk ook machteloos voelen over je eigen situatie. Misschien is jouw situatie wel uitzichtloos! Je hebt alles al geprobeerd en niets lijkt te werken. Op advies van de huisarts ben je naar de POH GGZ doorverwezen, die kon niet zoveel met jouw complexe klachten dus werd je doorverwezen naar de psycholoog in een reguliere GGZ instelling. Daar kwam je op de wachtlijst en toen je uiteindelijk je intake gesprek had kreeg je te horen dat er een aantal verschillende behandelingen werden voorgesteld. Om te beginnen werd er EMDR geadviseerd, hiervoor kom je op een wachtlijst te staan die gemiddeld 6-9 maanden duurt! Op de tussentijd te overbruggen werd aangeraden om deel te nemen aan een groepsprogramma, hier is de wachttijd slechts ca. 3 maanden voor.

In de tussentijd moet je het zelf maar even uitzoeken en vooral rustig blijven en geen “vervelende” situaties opzoeken die jouw mentale klachten en onrust verergeren.

Je vrienden willen jou natuurlijk ook helpen, er is geadviseerd om naar de yoga te gaan, te gaan wandelen of te gaan zwemmen, zoek een hobby, ga naar de acupuncturist en er was ook iemand die heel veel baat heeft gehad bij hypnotherapie, maar dat moest degene wel zelf betalen.

Het einde van de wereld
Je begint dan maar met de adviezen die het makkelijkst zijn en het minste geld kosten, je gaat wandelen en af en toe sporten. Helaas helpt dit onvoldoende en de machteloosheid wordt steeds groter en je krijgt steeds meer het gevoel dat dit het einde van de wereld is. “waarom werk er nou niets bij mij, en bij een ander wel? Misschien ben ik niet te helpen en moet ik maar accepteren dat dit mijn leven is, pfff”.

Uit nood begin je dan maar met yoga. Maar dit is niets voor jou toch? “Bij yoga moet je lenig en slank zijn, en ik ben geen van beide”. Mega gespannen en zo stijf als een houten plank stap je ongemakkelijk de yogaschool in. Je komt in houdingen waarvan je niet weet hoe deze je ooit kunnen ontspannen, je krijgt er alleen maar meer last van. En dan die eind ontspanning. “Ga maar lekker liggen en sluit je ogen” hoor je de docent zeggen. Je vraagt je oprecht af hoe je dit kan doen, “al die mensen hier en dan ook nog eens mijn ogen sluiten ga ik echt niet doen, ik wil zien wat er gebeurt. Als ik mijn ogen sluit raak ik de controle kwijt en zie ik niet meer wat er gebeurt”.

Nadat je een paar keer de yoga geprobeerd hebt merk je toch dat dit iets voor je doet. “Thuis lukken al deze houdingen en oefeningen niet maar als ik bij de yoga ben merk ik dat ik iets meer kan ontspannen en loslaten”. Helaas is dat gevoel maar van korte duur want als je naar buiten stapt neemt het ongemakkelijke gevoel en het gevoel van spanning weer je hele lichaam en hoofd over.

Vol onrust bel je wederom naar de GGZ met de vraag of er al plek is voor de emdr of de groepstherapie. Eindelijk hoor je dat je volgende week mag starten met de groepstherapie. Je ziet weer een lichtpuntje.

Groepstherapie
De dag dat de groepstherapie start ervaar je gezonde spanning. “Dit gaat mij beter maken”, is het enige wat er in je hoofd omgaat. 2x per week ga je naar deze groepssessies maar je merkt dat het weinig doet. Het is een soort praatgroep en lijkt wel een lotgenotenschap. Het ene verhaal is nog schrijnender dan het andere. Vaak ga je met een zwaarder en deprimerender gevoel naar huis dan dat je die dan daar bent gekomen. Dus na een aantal weken komt de machteloosheid weer terug. Deze keer nog groter en zwaarder dan voorheen; “kon dat nog”?

Je vraagt een gesprek aan en verteld tegen de groepsleider dat dit niet werkt voor jou en je vraagt of er geen andere therapie is die ook wordt vergoedt vanuit de zorgverzekering. Je krijgt hier helaas geen positief bericht op terug. “Dit is de enige therapie die vanuit de verzekeraar vergoedt wordt, en u staat op de wachtlijst voor de trauma verwerking middels EMDR” krijg je te horen.

Je stopt dan ook maar weer met deze vorm van therapie….

Je raakt jezelf kwijt
Het is al heel lang geleden dat je vrolijk en vol energie in de ochtend te bed uit kwam, maar de laatste paar weken is dat gevoel alleen maar toegenomen. Je hebt nergens zin in, zit volledig in de ziektewet en je komt bijna niet meer buiten de deur. Je kan de schijn ook niet meer ophouden tegenover je kinderen. Die zien jou alleen maar huilen en op bed liggen, ze praten nog weinig tegen je want als ze dat doen schreeuw je vaak naar ze. Achteraf voel je je hier schuldig over en voel je je een waardeloze moeder….

Vrienden negeer je en je zorgt steeds minder voor jezelf. Je kookt bijna niet want je hebt geen honger en als je kinderen bij jou zijn probeer je wat lekkers te maken voor hun maar ook dat kost steeds meer moeite. “Wat heeft het allemaal nog voor zin, wie zal mij eigenlijk missen als ik er niet meer ben”? Met deze gedachten loop je steeds vaker rond en je bedenkt allerlei manieren om uit te leven te stappen.

Je wordt bang van je eigen gedachten en gaat weer naar de huisarts, mogelijk is er nog iets anders wat ik kan doen….

Verwijzing van de huisarts
Je doet (wederom) je verhaal bij de huisarts en die zegt dat je op de wachtlijst staat en dat zij verder niets anders kunnen doen. Ze hebben alles al geprobeerd en alle verwijzingen zijn al afgegeven.

Dan geeft de huisarts aan dat er nog iets anders is waarvan hij weet dat het kan helpen. Er wordt momenteel wetenschappelijk onderzoek naar gedaan en de eerste resultaten zijn heel positief. Natuurlijk wil je dat proberen, wat is het? Je merkt dat er weer een kleine opleving komt, er is toch nog hoop!
De huisarts verteld je over de onderzoeken naar hypnotherapie maar je krijgt ook te horen dat dit valt onder alternatieve geneeswijze en dat dit deels of niet vergoedt wordt door de zorgverzekeraar.

Is hypnotherapie de oplossing?
Thuis ga je op onderzoek uit, ze zoekt het hele internet af en dit lijkt de oplossing te zijn voor de mentale klachten die jij ervaart. Je belt die vriendin op die ooit heeft gezegd dat je hypnotherapie moet doen omdat het bij haar ook zo goed heeft geholpen. Na dit gesprek ben je nog enthousiaster en ga je opzoek naar een hypnotherapeut bij jou in de buurt.

Je komt op een site terecht van een therapeut die je aanspreekt en je plant een afspraak in. Tijdens dit gesprek worden al je vragen, twijfel en onrust weggenomen. Ja, dit is wat jij gaat doen.
“oja, nog een vraag, wat kost het eigenlijk”?
Als je hoort wat een traject kost blokkeer je. “Jeetje, dat is meer dat ik dacht. Dat heb ik nu niet”. Je spreekt af er even over na te denken en je gaat iets wat gedemotiveerd naar huis.

Wat kost de huidige situatie
De dagen en de weken verstrijken langzaam. Het bedrag wat je moet betalen bij de hypnotherapeut is zo hoog, en je weet niet of het werkt. Moet je dit dan wel doen? Is er niet iets anders wat de zorgverzekeraar zal vergoeden?
Je merkt dat je steeds verder weg zakt. Je kinderen hebben aangegeven vaker bij papa te willen zijn omdat het bij en met jou niet zo leuk (meer) is.

Je vraagt opnieuw een gesprek aan bij de hypnotherapeut en legt jouw twijfel voor. Daar wordt je de vraag gesteld wat de huidige situatie jou nu kost en wat het je al gekost heeft. “Tja, energie, frustratie, mijn nachtrust, mijn werk en de band met mijn kinderen, die raak ik nu ook kwijt”. De volgende vraag luidt “wat ben je van plan dit nog meer te laten kosten”? Tja, die vraag is lastiger te beantwoorden, eigenlijk niets. Ben het wel zat was het antwoord.

Nu pas valt het kwartje, dat je zelf verantwoordelijk bent voor je eigen succes en gezondheid. Je bedankt voor het gesprek en geeft aan in te willen stappen in een traject. We gaan wat dieper in op je vraagstukken en praten verder over de mogelijkheden. Over 3 weken plannen we de eerste sessie in!

Dit was een gesprek wat ik een paar jaar geleden heb gevoerd met een klant. Als je haar van te voren had gezegd dat de uitkomst van hypnotherapie zo geweldig zou zijn en een wereld van verschil zou maken had ze jou of mij mogelijk niet geloofd. Maar nu ze zelf heeft ondervonden dat afhankelijkheid van de reguliere zorg en de zorgverzekerde zorg haar niet verder kon helpen ging ze zelf opzoek en nam ze de regie over haar eigen leven weer terug.

Ondertussen is mijn dochter weer terug op de afdeling, nog een beetje dizzy en afwezig door de narcose maar heel blij dat alles goed gegaan is. Fijn dat ik nu weer zelf voor haar kan zorgen, ik voel me niet meer machteloos!

Aangesloten bij:

Discover more from Groei en Meer

Subscribe now to keep reading and get access to the full archive.

Continue reading

linkedin facebook pinterest youtube rss twitter instagram facebook-blank rss-blank linkedin-blank pinterest youtube twitter instagram