Veel mensen zoeken online naar antwoorden over een terugval na EMDR, omdat ze zich afvragen waarom ze zich na de behandeling juist slechter voelen.
Misschien herken jij dat ook. Je hebt EMDR gedaan, misschien met spanning, misschien ook met hoop.
Eindelijk de stap gezet om je verleden aan te kijken, om rust te vinden in jezelf.
En dan… weken of maanden later merk je dat sommige klachten weer terugkomen.
Je voelt je emotioneler, sneller getriggerd of hebt opnieuw last van onrust in je lijf, je slaapt slechter en ga zo maar door. Dan kan kan het voelen alsof alles voor niets is geweest, alsof je terug bij af bent.
Dat gevoel is begrijpelijk, maar een terugval betekent niet dat EMDR niet heeft gewerkt.
Het kan betekenen dat er nog iets in beweging is.
Heling en herstel gaat niet in een lineaire lijn. Soms komen oude gevoelens terug, juist omdat je lijf eindelijk durft te ontspannen.
Wat gebeurt er bij een terugval na EMDR?
Tijdens EMDR wordt er iets opgeroepen wat vaak jarenlang goed was weggestopt.
Dat zorgt ervoor dat je brein en lichaam hard aan het werk gaan om alles opnieuw te ordenen.
Soms merk je dat in de vorm van vermoeidheid, hoofdpijn, huilbuien of meer / onrustigere dromen.
Je lijf verwerkt en je zenuwstelsel gaat opzoek naar een nieuwe balans.
Het is een beetje te vergelijken met een spier die je lang niet hebt gebruikt.
Als je die ineens weer traint, voel je daarna spierpijn en spanning. Dat wil niet zeggen dat het fout is gegaan, het betekent dat er iets gebeurt en aan het veranderen is.
Waarom een terugval niet betekent dat EMDR niet werkt
Ik hoor vaak van mensen: “Ik dacht dat ik klaar was, maar nu komt alles weer terug.”
Ze twijfelen aan zichzelf, en/of aan de therapie.
Toch is het belangrijk om te weten dat EMDR vaak wél zijn werk doet.
Het brein heeft alleen tijd nodig om de nieuwe informatie op te slaan en oude reacties los te laten.
En soms vraagt het systeem om een volgende stap, omdat het trauma zo ver weggeborgen is geweest of omdat jij geen geïsoleerd trauma hebt maar een complex trauma stuk.
EMDR bij geïsoleerde trauma’s versus complexe trauma’s
EMDR is oorspronkelijk ontwikkeld voor geïsoleerde trauma’s: éénmalige, duidelijk afgebakende gebeurtenissen zoals een ongeluk, een nare bevalling of één specifiek incident dat steeds opnieuw omhoogkomt.
In zulke situaties kan EMDR heel effectief zijn: het brein verwerkt de gebeurtenis en er komt weer rust.
Bij complexe trauma’s werkt dat anders. Dat zijn situaties waarin er jarenlang sprake was van stress, onveilig gevoel of emotionele verwaarlozing. Soms in de jeugd maar dit kan ook voorkomen bij huisleijk geweldig in je volwassen jaren, of langdurige pesterijen op je werk.
De pijn / trauma is dan verweven met meerdere lagen van het brein, het zenuwstelsel én het lichaam.
In zulke gevallen kan EMDR soms te snel of te intens zijn, maar meestal is het niet mogelijk. Er zijn slechts enkele psychologen die dit toepassen bij hun cliënten. De meeste psychologen wijzen emdr hierom dus af.
Als er wel emdr wordt toegepast, wordt er iets geopend wat (nog) niet helemaal veilig is om te verwerken.
Het resultaat? Oude gevoelens of lichamelijke reacties komen bijna direct terug, of er ontstaat juist een gevoel van leegte of overprikkeling. In zeldzame gevallen kan de client dissociëren naar de tijd waarin dit trauma is ontstaan, gevolg; nieuw trauma.
Soms is er een andere ingang nodig om verder te kunnen helen.
Signalen die kunnen wijzen op een tijdelijke terugval na emdr
- Meer dromen of nachtmerries
- Hoofdpijn, vermoeidheid of spanning in je lijf
- Somberheid of onverklaarbare huilbuien
- Prikkelbaarheid of onrust
- Oude gedachten of overtuigingen die weer opduiken
- Twijfel: “Heeft het allemaal wel geholpen?”
- sommige gevallen; terugvallen op verslavingsgedrag
Het hoort bij het proces, al voelt dat op het moment zelf natuurlijk allesbehalve fijn.
Wat kun je doen als je een terugval ervaart?
Allereerst: adem en probeer te ontspannen. Dit klinkt makkelijker dan het is.
Herinner jezelf eraan dat dit een fase is.
Weet dat jouw lichaam bezig is met integreren het is niet stuk, het is aan het helen.
Probeer zachte vormen van zelfzorg toe te passen.
Ga wandelen, doe een rustige yogales, of luister naar een ontspannende meditatie of yoga nidra.
Geef jezelf echt even de ruimte om te voelen en te beoordelen wat er nu gebeurt, zonder dat je jezelf veroordeelt.
En als je merkt dat het lastig blijft, neem dan zo spoedig mogelijk contact op met je therapeut. Soms is er gewoon iets meer tijd of een andere benadering / behandeling nodig om alles goed te laten landen.
EMDR is vaak niet genoeg bij complex trauma
Er zijn mensen die na meerdere EMDR-sessies merken dat de scherpe randjes eraf zijn, maar dat de rust nog steeds niet terug is. Dat er nog steeds onrust, angst, woede of andere uitingen zijn waarvan je had gehoopt dat ze nu waren verdwenen. Dit gevoel kan zelfs jaren later weer terugkomen.
Dit zie ik vaak bij mensen die in langdurige stressvolle situaties hebben geleefd en hierbij een groot gevoel van onveiligheid hebben ervaren.
EMDR kan dan wel iets verlichten, maar de kern; de diepe overlevingsreflexen in het lichaam, blijft vaak actief.
Die laag vraagt juist om iets anders: om rust, veiligheid, lichaamsbewustzijn en het herprogrammeren van onbewuste patronen.
Ook zie je dat deze mensen hun trauma zo goed en diep hebben weggestopt dat je dit met emdr niet meer kan herinneren. Je lichaam heeft, puur om te overleven, deze ervaringen en gevoelens geblokt zodat je er nooit meer bij hoeft en kan komen. "Hoe verwerkt je dan je trauma als je hier niet bij kunt komen", is een veel gestelde vraag bij mij ni de praktijk.
Hypnotherapie als vervolg op EMDR
Steeds vaker kloppen er mensen bij mij aan die al één of meerdere EMDR-trajecten hebben gevolgd.
Ze zeggen dan:
“Het hielp wel even, maar iets bleef terugkomen.”
“Ik dacht dat het weg was, maar bij stress voel ik het weer opkomen.”
Tijdens hypnotherapie werken we op een ander niveau: het onderbewustzijn.
We hoeven niet opnieuw de pijn in te duiken', je hoeft zelfs niet her te beleven (het maakt dus niet uit of je de traumatische gebeurtenis wel of niet meer herinnerd), maar brengen juist ontspanning en veiligheid in het lichaam.
Daar, in die rust, kan het brein, en dus ook je lichaam, pas écht loslaten.
Veel van deze mensen ervaren na enkele sessies dat ze eindelijk de rust voelen waar ze al zo lang naar verlangen.
Ze merken dat ze niet meer telkens getriggerd worden, dat hun lichaam stiller wordt, dat ze weer kunnen vertrouwen.
Sommigen zeggen zelfs: “Het voelt alsof ik pas nu echt vrij ben.”
Wil je meer weten over hoe dat werkt? Lees dan ook mijn artikel over
👉 loslaten van het verleden
Je bent onderweg
Een terugval betekent niet het einde, maar zie het als een tussenstop.
Het laat zien dat je onderweg bent, dat je iets aan het loslaten bent wat ooit nodig was om te overleven.
Weet dat je niets fout doet. Dat je niet “weer” begint.
Je vervolgt gewoon jouw pad, met een beetje meer wijsheid en bewustzijn dan voorheen.
En mocht je voelen dat het tijd is om de laatste lagen los te laten, weet dan dat je daarbij geholpen kan worden. Ik help je graag verder, zodat je weer stevig in jezelf kunt staan, met rust, vertrouwen en zachtheid.
Met warmte,
Sonja
Expert in traumaheling en zelfliefde
Over Sonja
Sonja is gespecialiseerd in complexe trauma stukken en zelfvertrouwen.
Ze begeleidt mensen, met of zonder de diagnose (C) PTSS, die na therapieën zoals EMDR nog onrust of spanning ervaren.
Met behulp van hypnotherapie, lichaamsgericht werk en diepe ontspanning helpt ze je het verleden écht los te laten zodat je weer met zelfvertrouwen kunt genieten van het leven.


